مکمل های لاغری و عوارض مکمل های لاغری

در سالهای اخیر چاقی و اضافه وزن در بسیاری از کشورهای جهان به یکی از مشکلات اساسی بهداشتی درمانی تبدیل شده است. چاقی معمولا به صورت افزایش نمایه توده بدنی مشخص میگردد. اضافه وزن وچاقی یکی از مهمترین ریسک فاکتورهای مرگ و ناشی از دیابت نوع 2 ،بیماریهای قلبی عروقی وسرطان می باشد که باعث تحمیل هزینه های فراوانی بر اقتصاد جامعه می گردد .یکی از عوامل ازدیاد این پدیده کاهش فعالیتهای بدنی و روی آوردن به زندگی ماشینی می باشد. سخت بودن اجرای رژیم غذایی نادرست و فرار از انجام روزمره فعالیتهای ورزشی برای افراد چاق، از دلایلی میباشند که باعث مصرف مکملهای لاغری می شوند. معمولا این فراورده ها را با نام ترکیبات طبیعی کاهش دهنده وزن و به غلط بی خطر برای مصرف کننده معرفی می نمایند. گاهی اوقات اثرات مضر این مکمل ها از نفع آنها بیشتر بوده وتهدیدی برای سلامتی می باشند . این ترکیبات ممکن است به تنهایی مضر بوده ویا در تداخل با داروهای مصرفی ویا حتی غذای فرد خطرناک گردد .بیماران قلبی ،فشارخونی ودیابتی بیشتر در معرض این تداخلات قرار دارند .ممکن این مکملها با برخی آلاینده ها مسموم شده ویا حاوی مقدار دوز موثر ادعا شده در برچسب نباشد. نه تنها شواهد اندکی مبنی بر کفایت اینگونه مکمل ها در کاهش وزن وجود دارد بلکه مضر بودن آنها برای سلامت بدن هم ثابت شده است. بعضی از آنها با حشره کش ها،فلزات سنگین وترکیبات سرطانزا آلوده اند وبرای کبد و کلیه سمی می باشند .مکملهای لاغری شناخته شده معمولا در چندین گروه قرار دارند و از طریق مکانیسمهای متفاوتی باعث کاهش وزن می گردند در این مقاله سعی می گردد به انواع ترکیبات موثر در مکمل های موجود وعوارض ناشی از مصرف آنها پرداخته شود.

مکملهای لاغری افزایش دهنده مصرف انرژی

در این گروه از مکملها از ترکیبات موجود در افدرا ،کافئین وپرتقال تلخ استفاده می گردد. افدرین ترکیبی آلکالوئیدی می باشد که از گیاه همیشه سبز افدرا بومی منطقه مرکزی آسیا استخراج می شود ومعمولا در ترکیب با کافئین در مکملهای لاغری وجود دارد .مصرف وتوزیع این گروه از مکملهای لاغری در سال 2004 توسط FDA ممنوع  اعلام شد. عوارض این ترکیب کاهش ،اشتها ،تهوع ،استفراغ ،عرق ،بی خوابی ،تنگی نفس ، حساسیت عصبی ، افزایش دمای بدن ، لرز ،تخریب اعصاب ضعیف شدن حافظه  ،سردرد های شدید وافزایش فشار خون می باشد. افدرین ممکن است تاثیر داروهای قلبی را تغییر دهد. پرتقال تلخ باعث افزایش حساسیت به نور وافزایش فشار خون می گردد. کافئین هم باعث بروز مشکلات گوارشی، بی خوابی، سر درد، فشار خون و تغییر اثر داروهای قلبی می گردد. مصرف بیش از حد وکنترل نشده این گروه باعث بروز مشکلاتی چون فشار خون، آریتمی قلبی، سکته قلبی و سکته مغزی و حتی در مواقعی منجر به مرگ شده است.

مکمل های لاغری تبدیل کننده متابولیسم کربوهیدارت

در این گروه از مکمل ها از ترکیبات کروم استفاده شده است، زیرا این عنصر در تنظیم متابولیسم کربوهیدراتها در بدن نقش دارد. کمبود کروم در بدن باعث هیپر گلیسمی، افزایش انسولین خون، افزایش تری گلیسرید خون وکاهش HDL می گردد. همچنین نقش موثری در متابولیسم کربوهیدراتها وچربی ها ایفا می کند و قاعدتا بر ترکیب توده بدن ووزن هم تاثیر دارد. و اکثرا مکملهای لاغری حاوی دوزهای روزانه mcg400-200 کرومیوم پیکونیلات می باشند. مصرف زیاد اینگونه مکمل ها باعث نارسایی کلیه و افزایش تخریب ناشی از رادیکالهای آزاد مشکلات گوارشی ،آنمی، بدی عملکرد کبد جهش های ژنی وسرطان می شود .

مکمل های لاغری ایجادکننده حس سیری

اینگونه مکملها حاوی فیبرهای محلول می باشند که آب داخل سلول را به خود جذب کرده وباعث افزایش سیری وکاهش جذب کالری می گردد. فیبرها باعث بهبود کنترل قند خون وچربی خون ( دومشکل اساسی در بیماران چاق ) می گردند اما دریافت کنترل نشده اینگونه مکملها در این افراد باعث تغییر یا کاهش جذب داروهای دیابتی وچربی خون وضد انعقادها می گردد همچنین ممکن است باعث کاهش جذب ویتامینهای محلول در چربی وانواع کاروتنوئیدها مانند بتا کاروتن بشوند. این گروه از مکملها شامل صمغ گوار، گلوکومانان و پسیلیوم (فیبر محلول در آب به دست آمده از پوست دانه رسیده plantagi ovata ) می باشند. عوارض اینگونه مکملها باعث مشکلات گوارشی مانند نفخ، گرفتگی وانقباض عضلانی، تهوع و اسهال و انسداد مجاری گوارشی می شود و توسط افرادی که سابقه انسداد دستگاه گوارش دارند نباید مصرف شوند.

مکمل های لاغری افزایش دهنده اکسیداسیون چربی وکاهش سنتز چربی

دراین گروه ترکیباتی چون هیدروکسی سیتریک اسید، پیرووات کارنیتین و عصاره چای سبز وجوددارد. هیدروکسی سیتریک اسید ترکیبی است که از نوعی میوه بومی هند ( Garcinia Cambogia ) استخراج می گردد. این ماده از عمل آنزیم سیترات لیاز موجود درمیتوکندری جلوگیری کرده وباعث کاهش تولید استیل کوانزیم آ و درنتیجه کاهش سنتز اسیدهای چرب می شود. مصرف کنترل نشده این مکمل باعث بروز مشکلات گوارشی می گردد. مطالعات نشان داده اند که عصاره به دست آمده از چای سبز باعث افزایش اکسیداسیون چربی و ترموژنز می گردد و بحث در مورد تاثیر آن در کاهش وزن هنوز ادامه دارد ومصرف کنترل نشده آن در افرادی که داروهای ضد انعقادی مصرف می نمایند باعث کاهش اثر دارو می گردد. پیرووات معمولا در بدن از طریق گلیکولیز تولید می شود و مصرف آن به شکل مکمل در ورزشکاران باعث افزایش توان ورزشی وبهبود ترکیب توده بدنی می گردد. تاثیر آن در کاهش وزن اندک می باشد وبیشتر باعث تغییر توده بدنی وافزایش بافت عضلانی می گردد تا کاهش وزن. کارنیتین ترکیبی است که با آسیل کو آ چربی ها در داخل سیتوپلاسم باند شده و باعث وارد شدن اسید چرب به داخل میتوکندری و اکسیداسیون آن می گردد. معمولا به عنوان یک مکمل کاهش وزن مورد مصرف قرار می گیرد استفاده از آن باعث افزایش سهم اسیدهای چرب در متابولیسم اکسیداتیو شده وباعث ترفیع استفاده از ذخایر چربی می شود. کمبود کارنیتین در رژیم غذایی معمولا وجود ندارد و منبع آن گوشت قرمز و فراورده های لبنی می باشند حتی در کبد و کلیه افراد گیاهخوار هم از لیزین و متیونین موجود در غذا سنتز می گردد. مصرف کنترل نشده آن باعث تهوع، استفراغ، اسهال ودردهای شکمی می شود .

مکمل های لاغری بلوکه کننده های جذب چربی

یک مثال از این گروه کیتوزان است که از کیتین، پلی ساکارید کاتیونیک موجود در پوست سخت پوستان به دست می آید این ترکیب از طریق باند شدن با چربی از جذب آن جلوگیری می کند. مصرف کنترل نشده آن باعث نفخ ویبوست می گردد.

مکمل های لاغری افزایش دهنده دفع آب

این گروه از مکملها به صورت دیورتیک و مسهل عمل کرده و به شکلی کاذب باعث کاهش وزن می گردند و معمولا حاوی ترکیبات مدر و یا ملین مانند دندلیون، cascara، روغن کرچک وسایر ملینهای گیاهی می باشند. مصرف طولانی مدت دندلیون که مدر می باشد وکاسکارا ( ملین ) باعث دهیدراته شدن بدن و عدم تعادل الکترولیتهای بدن می گردد. همچنین مصرف آنها برای افرادی که دچار دردهای شکمی و سابقه انسداد روده و التهاب روده مانند آپاندیسیت، کولیت وزخمهای دستگاه گوارش بوده اند خطرناک می باشد. در ضمن در بیماران قلبی باعث تغییر اثر داروهای ضد آریتمی مانند دیگوکسین و یا کاهش جذب سایر داروها می شود.

مکمل های لاغری دارای هیدروکسی متیل بوتیرات

این ماده یکی از متابولیت های اسید آمینه لوسین می باشد این ترکیب فعالیت ضد کاتابولیکی دارد و از شکستن پروتئین جلوگیری می کند ومعمولا توسط بدن سازها برای تغییر ترکیب توده بدن استفاده می شود و مصرف آن باعث افزایش توده بدون چربی می گردد.

برای حمایت از ما و ادامه دادن فعالیت های این سایت:

لطفا نظرات و سوالات خود را در کادر مربوط در پایین همین صفحه بنویسید. سوالات شما در اسرع وقت پاسخ داده خواهد شد.